Se hai un lugar ao que me gusta ir polo menos unha vez cada verán este é a illa de Ons. O seu carácter mariñeiro e á vez salvaxe recórdame ao que puido ser a miña querida illa de Arousa fai moitos anos (con moita menos poboación, claro), ou así é como eu imaxino que era.
Este verán a viaxe foi especial, e é que saímos dende o porto do Xufre, na Arousa, e anteriormente sempre partira dende Portonovo ou Sanxenxo. Navegar pola ría de Arousa tamén ten o seu encanto, e puidemos ver dende preto tanto a illa de Rúa coma a illa de Sálvora e os seus faros (por se non se nota, adoro os faros).
Faro e illa de Rúa. Este faro é xemelgo do da illa de Ons, ámbolos dous obra do arquitecto Rafael de la Cerca. Ao fondo a Barbanza, co cumio dos Forcados e cumio da Curota.
Baliza na ría de Arousa.
Faro da illa de Ons dende o barco mentres nos aproximamos á illa.
Peirao da illa de Ons.
A illa de Ons é parte dun arquipélago situado na boca da ría de Pontevedra e constituido por pequenas illas e illotes, entre os que ademáis de Ons destaca a illa de Onza, situada ao sur.
En canto á orografía da illa de Ons, a zona oriental, orientada cara á ría de Pontevedra é suave, mentres que a zona occidental é moito máis escarpada e abrupta, chea de cantís.
Pertence ao Parque Nacional das Illas Atlánticas, xunto coas illas Cíes, a illa de Sálvora e a illa de Cortegada, e caracterízase por ser a única habitada.
Aínda que o lugar de terra firme situado máis preto sexa Punta Faxilda, en Sanxenxo, o arquipélago pertence ao concello de Bueu. Isto débese a motivos sociais, e é que os antigos colonos que poboaban a illa procedían desde concello, lugar ao que tamén volveron a maior parte dos retornados.
Igrexa de San Xaquín, a principal igrexa da illa.
No século XVI a illa pasou a mans da familia Montenegro, e anteriormente pertencía á Igrexa. En 1810 fortificouse a illa, pero hoxe en día apenas quedan algunhas pedras como restos.
Posteriormente realizaouse unha división parcelaria da illa pola que os illeiros podían cultivar as terras a cambio dun canon ao Estado español.
En 1929 Manuel Riobó mercou a illa e crea unha sociedade adicada ao secado e comercio do polbo e do congro. Despois da Guerra Civil española o Estado expropia a illa co finalidade da defensa nacional, e en 1982 foi transferida á Xunta de Galicia.
Hoxe en día a situación da illa é particular, pois constitúe un ben de dominio público. Os habitantes da illa non foron nunca propietarios das terras, senón que as tiñan en réxime de aluguer. Estes reclaman o dereito á propiedade das súas casas e das dos seus antepasados, e a Xunta continúa estudando esta particular situación, pero asegurandolles a ocupación desas propiedades durante 99 anos.
Esta pérdida demográfica e normal, debido ao aillado do lugar, á falta de enerxía eléctrica, servizos sanitarios e a imposibilidade de construir e ser propietario.
O núcleo máis importante de poboación atópase nas inmediacións do peirao que recibe aos visitantes, e chámase O Curro. Nel atopamos a igrexa, os bares, restaurantes e o centro de visitantes. Polo resto da illa, sempre no lado oriental, atópanse espalladas máis aldeas e casiñas tradicionais da illa.
Existen varias rutas ao longo da illa, pero nós realizamos a que se dirixe cara ao sur da illa. Nesta ruta atopamos dous miradoiros de incríble beleza: o mirador de Fedorentos e o Buraco do Inferno.
Esta ruta diríxise cara ao sur de forma paralela á costa, e atopamos lugares de extraordinaria beleza como se pode apreciar nas imaxes.
No seu percorrido atopamos a varios moradores da illa, un deles pescando nas rochas e outros traballando nas súas leiras ou simplemente pasando o tempo á porta da súa casa. Outórganlle un carácter mariñeiro e tradicional que a min particularmente é o que máis me gusta da illa.
Capela do cemiterio de Ons.
Esta ruta sur levounos aproximadamente dúas horas e media completala, ida e volta, pero é unha ruta sinxela sen apenas variacións no relevo salvo algunha costa importante nos arredores do campamento xuvenil e a medida que nos vamos achegando ao sur cara ao mirador de Fedorentos.
Illa de Onza.
A beleza desta illa, ademáis da paisaxe claro está, é a súa historia e cultura, sendo un lugar cargado de lendas e lugares máxicos.
Un destes lugares especiais é sen dúbida o Buraco do Inferno, unha furna vertical que conecta co mar situada nuha zona de cantís onde o mar bate con bravura. Conta a lenda de que neste burato escóitanse os lamentos das almas que vagan entre os dous mundos buscando a paz.
Obviamente, o que se escoita en realidade é o son do mar batendo nas rochas, que se cola polo burato e chega á superficie, e tamén os paxaros que poden anidar no seu interior.
Como advertencia, diría que é importante respetar o muro de pedra que rodea ao burato, xa que non sirve de nada achegarse máis: non se ve o fondo. Así que coidadiño!
Unha cruz branca no cantil lembra a un garda mariño que morreu caendo dentro.
Burato do Inferno.
Aínda que se atopa antes de chegar ao Burato do Inferno, nós fomos despois ao mirador de Fedorentos. As vistas desde este mirador son igualmente espectaculares, e é un lugar privilexiado para admirar a illa de Onza, que se atopa xusto en fronte.
Illa de Onza dende Fedorentos.
Praia de Area dos Cans.
Xa de volta houbo quen se quedou na praia desfrutando do día. Pero aquí un aventureiro preferiu continuar a andaina e subir ao faro (repito, adoro o faros).
A ruta para subir ao faro, pese a ser máis curta que a sur, é máis dura debido ao desnivel, e é que o faro atópase situado na parte máis alta da illa a arredor duns 120 metros de altura, no denominado Alto do Cucorno. De todos xeitos, sempre paga a pena, pois as vistas dende arriba son impresionantes así coma o que vamos atopando a medida que subimos, coma hórreos e pequenas casiñas ben apartadas e agochadas.
O faro de Ons destaca polo seu tamaño e tamén por ser un dos de maior alcance de España. Tamén cabe destacar, como indiquei ao principio, que este faro é xemelgo do situado na illa de Rúa, pois ámbolos dous son obra do arquitecto Rafael de la Cerda. Este foi inaugurado en 1865.
Logo da baixada ao principio tocou despedirse e cambiar a illa de Ons pola de Arousa. Pese a recibirnos con bo tempo a illa despideuse de nós cun ceo gris e unha néboa cada vez máis espesa, algo que, sinceramente, a min encántame.
Abandonando a illa cara ao norte puidemos ver ben de cerca o illote do Centolo Grande, o lugar do arquipélago situado máis ao norte e máis preto de terra firme, e habitado por unha grande cantidade de corvos mariños cristados.
Illote do Centolo Grande
E aquí rematou a nosa aventura por esta illa tan particular. Por suposto quedan máis currunchos que non recollemos nesta viaxe, como a parte norte da illa e a famosa praia de Melide, así como a zona occidental da illa, pero sempre pode quedar para outra ocasión.
Ata o próximo curruncho!
- 04:14:00
- 0 Comentarios
Publicacións
